In een serie interviews spreken we professionals over Positieve Gezondheid. De benadering van Positieve Gezondheid stelt de mens centraal. En niet de ziekte. Toch wordt vanuit hulpverlening nog vaak eerst gekeken naar de klachten en gezondheidsproblemen en hoe we die kunnen oplossen. In dit artikel deelt Monica Boer haar ervaringen met ons. Monica is wijkverpleegkundige in Sint Franciscus in Coevorden.
‘Fantastisch concept’
“Ik vind Positieve Gezondheid een fantastisch concept!”, valt Monica Boer met de deur in huis. Haar gezicht straalt wanneer ze die zin uitspreekt. “Mijn droom is om dit concept in de regio waar te kunnen maken. Oftewel, dat Positieve Gezondheid de standaard wordt.”
Het is een spannende tijd voor de 36-jarige wijkverpleegkundige van locatie Sint Franciscus, onderdeel van Zorggroep Tangenborgh. Ze heeft de opleiding HBO-V gevolgd en hoort deze week of ze is geslaagd. Maar ze bekent het antwoord eigenlijk al te weten: geslaagd! Over de keuze voor een baan in de zorg zegt ze: “Ik vind van alles leuk, maar mijn hart ligt in de zorg. Ik ben ooit als vakantiekracht begonnen bij Tangenborgh. Ik ben gebleven. Dat had ik van tevoren niet gedacht, maar er werden volop mogelijkheden geboden om mijzelf te ontwikkelen.” Inmiddels werkt ze anderhalf jaar op de locatie Sint Franciscus in Coevorden. En daar zet ze sinds ongeveer een halfjaar de werkwijze van Positieve Gezondheid in.
Hoe ben jij met Positieve Gezondheid in aanraking gekomen?
“Eigenlijk via mijn opleiding. Ik had de naam Machteld Huber, de grondlegger van het gedachtegoed van Positieve Gezondheid, al wel vaker gehoord. Op het moment dat ik met de module Preventie en Zelfmanagement aan de slag moest, ben ik mij er meer in gaan verdiepen. De eerste keer dat ik over Positieve Gezondheid hoorde, vond ik het nog wat zweverig. Nadat ik er meer over las, dacht ik daar al snel anders over. Ik vind het een fantastisch concept. Het mooie is dat het op iedereen van toepassing is: medewerkers, ouderen, kinderen en ieder ander.”
Wat is er zo fantastisch aan Positieve Gezondheid?
“Je gaat het gesprek met mensen aan en leert hen daardoor op een andere manier kennen. We kunnen het hebben over hobby’s, hun sociale netwerk, over hoe iemand geleefd heeft et cetera. Ik zeg er altijd wel bij: deel wat je wilt delen. Niet elk leven is altijd positief geweest. Nu werken we nog erg symptoomgericht. We zijn er immers aan gewend om te kijken naar wat iemand niet meer kan. Vaak kom je daarmee in een neerwaartse spiraal. Het is belangrijk om mensen juist in hun kracht te zetten. Om te kijken wat ze nog wel kunnen, waar ze vooral blij van worden en waar ze energie uit halen. Het zit vaak in kleine dingen. Mensen worden geactiveerd om na te denken wat ze zelf kunnen doen. Een bijkomend voordeel is dat cliënten oprechte interesse voelen wanneer je in gesprek met hen gaat. Het is een werkwijze met alleen maar voordelen. Mensen worden er gelukkiger van en voor ons als medewerkers geeft het meer voldoening en ook werkplezier. Het kan bovendien leiden tot een afname van de zorgvraag, dus minder verwijzingen en daardoor ook minder zorgkosten. Overigens moeten we het medische aspect natuurlijk niet vergeten. We moeten realistisch zijn. Het gaat om een combinatie van beide.”
Kun je een concreet voorbeeld geven hoe of wanneer jij Positieve Gezondheid toepast?
“Er zijn mensen die steeds over iets kleins de huisarts bellen. Er zit vaak is anders achter. Dat kan bijvoorbeeld eenzaamheid zijn. Dan ga ik het gesprek aan. Vooral voor deze groep kan Positieve Gezondheid heel waardevol zijn. Als eenzaamheid aan de orde is, dan is het belangrijk te achterhalen waardoor die eenzaamheid er is. Want ook diegenen die veel bezoek krijgen, kunnen zich eenzaam voelen. Ik werk nu een halfjaar op deze manier en merk echt verschil. Mensen zijn blijer en gemotiveerder. En gaan nadenken wat zij zelf kunnen bijdragen. Wel is het mens-eigen om weer terug te vallen in oude gewoontes. In zo’n geval is het belangrijk een andere draai aan het gesprek te geven. Ik zie dat het werkt en dat maakt mijn werk nog zoveel leuker. Er kunnen zijn voor de cliënt en wat voor hen kunnen betekenen.”
Hoe denk jij Positieve Gezondheid nog meer uit te kunnen dragen in jouw eigen organisatie?
“Tangenborgh is een grote organisatie. In 2021 hebben we een doorontwikkeling gemaakt naar meer zelfstandig en op een andere manier werken. In mijn eindfase van de opleiding heb ik mijn onderzoek geschreven over Positieve Gezondheid. Mijn zorgmanager is er dusdanig enthousiast over dat ze erover denkt om het concept eigen te gaan maken en uit te dragen in onze organisatie. Hoe mooi is dat! Het plan is ondersteunend. Het staat nu nog in de beginfase. Maar weet je wat leuk is? Mensen vinden het heel leuk om het figuurlijke spinnenweb van Positieve Gezondheid (waarin de thema’s lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, meedoen en dagelijks functioneren een belangrijke rol spelen, red.) in te vullen. Dat spinnenweb ziet er vrolijk uit. In het begin vonden ze het spannend, nu zijn ze vooral nieuwsgierig naar de uitkomst. Dat geldt ook voor collega’s. Het is overigens geen moeten, zowel niet voor cliënten als voor medewerkers. We vliegen het heel laagdrempelig aan. Sommige mensen zijn gesloten. Het is daardoor soms zoeken welke vragen je wel of niet kunt stellen. En niet iedereen staat er voor open. Dat respecteren we.”
Hoe denk jij Positieve Gezondheid ook verder uit te kunnen dragen?
“Ik vind het mooi dat er in de gemeente Coevorden aandacht is voor Positieve Gezondheid. Uiteindelijk gaan we allemaal voor hetzelfde doel: zo veel mogelijk kwaliteit van leven. Het is mooi dan ook dezelfde visie uit te dragen en dezelfde taal te spreken. En daarbij gaat het niet alleen om zorg zoals wij die binnen Sint Franciscus bieden, maar bijvoorbeeld ook om apothekers, huisartsen enzovoort. Samen moet je ervoor zorgen dat dit onderwerp blijft leven. We moeten daarom in gesprek blijven met elkaar, in ons eigen netwerk maar zeker ook met de samenwerkingspartners. Dit draagt bij aan een nauwe samenwerking, korte lijnen, verbinding met elkaar en dezelfde taal spreken. Tegelijkertijd vind ik het mooie aan Positieve Gezondheid dat er geen vast model is waar iedereen zich aan moet houden. Iedereen geeft er op zijn eigen manier invulling aan en dat is prima.”